Хүн төрлөхтөн аж төрхөд сонгох сонгогдох ,
нийгэмийн үйл ажилгаанд оролцох, эрхээ эдлэх , хуулийг сахин биелүүлж хүлээх,
байгалиа хайрлах эрүүл аж төрөх гэх
мэтчилэн чухал үүрэгийг биелүүлэх ёстой
билээ . Харин бид хаврын цагт жил бүр эрхээ хэтрүүлэн хэрэглэж байна .
Энэ нь Байгал экологидоо хор хөнөөлтэй хандаж хүний хийсэн санамсаргүй үйлдэл нь түймэр болж,
мод гэх бидний амьдралд олон үүрэг гүйцэтгэдэг байгалийн гол үзэмж , систем
болсон зүйлээ үгүй хийж байгаа нь нүдэнд ил байгаа юм . Үүний тод жишээ бол
Богд ууланд 2 сарын 4ний өдөрөөс
эхлэн 5,6 удаа гал гарсан байна .
Дийлэнхи хүмүүс түймэрийн дараа модыг маш хурдан дахин өмнөх шигээ ургана гэж боддог харин энэ нь эсэргээрээ байдаг нь тодорхой ба бусад ургамалтай харьцуулахад олон жилийн настай , зарим хэдэн мянган жил настай модод нь ургах гэж мөн л адил хугацаа шаардагдаж аль эсвэл дахин хөрсөн дээрээ ургахгүй тохиолдол ч байдаг байна . Улаанбаатар хотын хамгийн ойр , хүчил төрөгч ялгаруулах , ойт хээрийн бүс бол Богд уул . Богд уул нь шинэс , гацуур , хуш , нарс зэрэгээр хүрээлэгдэнэ. Шинэс нь Тоос хүртэлтийн дараа 5-8 сарын дотор боловсорж гүйцэж хүрэн бор өнгөтэй болдог ба мөнх ногоон шилмүүст 40-45 м хүртэл өндөр ургадаг сүрлэг оройтой 40 настай 17-17,5 м өндөртэй 21-33 өргөнтэй см ургадаг мод юм . Гацуур нь Нарсныхан овгийн мөнх ногоон шилмүүст мод 2-100 м хүртэл ургадаг, мөнх ногоон нь хос хүйстэй, ишнийхээ үзүүрт багц шилмүүсэн мөчрүүдтэй орой хэсгээрээ шулуун, өвөрмөц үзэсгэлэнт мод бөгөөд 15-40 насалдаг өргөн нь 29-37 см хүрдэг. Хуш нь Нарсныхан овгийн шилмүүст мод юм. Хус нь навчит модны төрөлд хамаарагдах бөгөөд овог дотроо хамгийн олон зүйлтэй мөн өргөн тархац нутгийн хамарсан байдаг. Эдгээр зүйлүүд нь экологи болон аж ахуйн хувьд асар их үүрэгтэй ургамлууд юм . Хотын иргэд ингэсэн ч бусад матеиарллаг зүйлсийг авч үзэлгүйгээр амьд явах баталгаа болсон хүчилтөрөгч юунаас гарч ирдэг гэдэгийг мэддэггүй мэт үйлдэл хийн , цэвэр агааргүй , утаа ихтэй гэх мэтчилэн мунхаглан ярих нь хүртэл эмзэглмээр . Иргэн та өөрийхөө үүргийг л биелүүлж байна , өөртөө хэрэгтэй зүйл хийж байна утаагүй цэнгэг агаараар амьсгалхийг хүсвэл , ногоон бүтээн байгуулалтыг ирээдүйдээ харахийг хүсвэл, Дараа нь том аюул нүүрлэх бодлоггүй хийсэн жижиг үйлдэлээ цэгнэж Модийг Эрдэнэ мэт боддог мэддэг болцгооё !
Дийлэнхи хүмүүс түймэрийн дараа модыг маш хурдан дахин өмнөх шигээ ургана гэж боддог харин энэ нь эсэргээрээ байдаг нь тодорхой ба бусад ургамалтай харьцуулахад олон жилийн настай , зарим хэдэн мянган жил настай модод нь ургах гэж мөн л адил хугацаа шаардагдаж аль эсвэл дахин хөрсөн дээрээ ургахгүй тохиолдол ч байдаг байна . Улаанбаатар хотын хамгийн ойр , хүчил төрөгч ялгаруулах , ойт хээрийн бүс бол Богд уул . Богд уул нь шинэс , гацуур , хуш , нарс зэрэгээр хүрээлэгдэнэ. Шинэс нь Тоос хүртэлтийн дараа 5-8 сарын дотор боловсорж гүйцэж хүрэн бор өнгөтэй болдог ба мөнх ногоон шилмүүст 40-45 м хүртэл өндөр ургадаг сүрлэг оройтой 40 настай 17-17,5 м өндөртэй 21-33 өргөнтэй см ургадаг мод юм . Гацуур нь Нарсныхан овгийн мөнх ногоон шилмүүст мод 2-100 м хүртэл ургадаг, мөнх ногоон нь хос хүйстэй, ишнийхээ үзүүрт багц шилмүүсэн мөчрүүдтэй орой хэсгээрээ шулуун, өвөрмөц үзэсгэлэнт мод бөгөөд 15-40 насалдаг өргөн нь 29-37 см хүрдэг. Хуш нь Нарсныхан овгийн шилмүүст мод юм. Хус нь навчит модны төрөлд хамаарагдах бөгөөд овог дотроо хамгийн олон зүйлтэй мөн өргөн тархац нутгийн хамарсан байдаг. Эдгээр зүйлүүд нь экологи болон аж ахуйн хувьд асар их үүрэгтэй ургамлууд юм . Хотын иргэд ингэсэн ч бусад матеиарллаг зүйлсийг авч үзэлгүйгээр амьд явах баталгаа болсон хүчилтөрөгч юунаас гарч ирдэг гэдэгийг мэддэггүй мэт үйлдэл хийн , цэвэр агааргүй , утаа ихтэй гэх мэтчилэн мунхаглан ярих нь хүртэл эмзэглмээр . Иргэн та өөрийхөө үүргийг л биелүүлж байна , өөртөө хэрэгтэй зүйл хийж байна утаагүй цэнгэг агаараар амьсгалхийг хүсвэл , ногоон бүтээн байгуулалтыг ирээдүйдээ харахийг хүсвэл, Дараа нь том аюул нүүрлэх бодлоггүй хийсэн жижиг үйлдэлээ цэгнэж Модийг Эрдэнэ мэт боддог мэддэг болцгооё !
No comments:
Post a Comment